16 büyük türk devleti ne demek?

16 Büyük Türk Devleti, Türk milliyetçiliği kavramıdır. Kavram, 1969'da haritacı Akib Özbek tarafından ortaya atılmış¹ ve 1980'lerde Kenan Evren yönetiminde yaygınlaşmıştır. Kendisinden önce Cumhurbaşkanlığı Forsu'ndaki 16 yıldız Türklerin Anadolu'da kökleşmesini sağlayan 16 beyliğe atıf yapıyordu.² Bu beylikler daha sonra Selçuklu bünyesinde birleşmiştir.

Liste

16 Büyük Türk Devleti şunlardır:

Bayrak	Devlet	Kurucu	Hüküm yılları	Hüküm Sürdüğü Toplam Yıl
	Büyük Hun İmparatorluğu	Teoman	MÖ 220- MS 216	436
	Batı Hun İmparatorluğu	Panu	MS 48-MS 216	168
	Avrupa Hun İmparatorluğu	Balamir	375-469	94
	Ak Hun İmparatorluğu	Aksuvar	440-710	270
	Göktürk Kağanlığı	Bumin Kağan	552-745	193
	Avar Kağanlığı	I. Bayan	565-835	270
	Hazar Kağanlığı	Böri Şad	651-983	332
	Uygur Kağanlığı	Kutluk Bilge Kül Kağan	745-840	95
	Karahanlı Devleti	Bilge Kül Kadir Han	840-1212	372
	Gazne Devleti	Alp Tigin	962-1183	221
	Büyük Selçuklu İmparatorluğu	Tuğrul Bey	1040-1157	117
	Harezmşahlar Devleti	Kutbeddin Muhammed	1097-1231	134
	Altın Orda Devleti	Batu Han	1236-1502	266
	Timur İmparatorluğu	Emir Timur	1368-1501	133
	Babür İmparatorluğu	Babür Şah	1526-1858	332
	Osmanlı İmparatorluğu	Osman Gazi	1299-1922	623

Türkçü-Turancı yazar ve düşünür Nihal Atsız, bu 16 devletin kiminin Türklüğünün muallakta kaldığını, Akkoyunlular gibi kimi Türk devletlerinin ise dışarıda bırakıldığını ve bunun için de oluşturulan listenin "çakma" olduğunu ifade etmiştir.³

12 Eylül Darbesi'nin getirdiği Türk-İslam sentezi, daha önce revaçta olan Türkçü ögelere İslamcı ögeler eklemiştir. Bu ögeleri halkın gözünde makbul hale getirmek için PTT, 1984 yılında özel pul bastırmıştır. Bu pullarda, devletlerin bayrakları ve önderlerinin portreleri bulunmaktaydı.⁴ 1985'te ise Akib Özbek'in ilk kez dile getirmiş olduğu 16 devlet, 1936'da tasarlanan Cumhurbaşkanlığı forsunun açıklaması olarak tasarlanmıştır.⁵

Birçok kamu binası ve parkta Cumhuriyet'in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün yanına 16 Büyük Türk Devleti'nin önderlerinin büstü veya heykelleri eklenmiştir.⁶

2000 yılında Türk Telekom, bu konu üzerine bir akıllı kart dizisi satışa çıkardı.

2015'te dönemin cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Filistin lideri Mahmud Abbas'ı Külliye'de ağırlarken 16 Devlet'in savaşçısı olarak giydirilmiş kişiler dikkat çekmiştir. Kostümlerin dönemleriyle olan uyumluluğu da eleştiri konusu olmuştur. Kostümler içinde en çok beğenilen ise sosyal medyada ‘Duşakabinoğulları’ adı takılan bornoz benzeri kostüm oldu.⁷

Kaynakça

Orijinal kaynak: 16 büyük türk devleti. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. H. Feridun Demokan, Contemporary Turkey: Geography, History, Economy, Art, Tourism, Demokan, 1978, p. 4. Necdet Evliyagil, Sami Güner, Basın-Yayın Genel Müdürlüğü, Ajans-Türk, Türkiye: Cumhuriyetin 50. Yıl Kitabı, Ajans-Türk Matbaacılık Sanayii, 1973. ↩

2. X. Türk Tarih Kongresi*, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1994, p. 2947. )* ↩

3. On line history newspaper () Nihal Atsız ↩

4. Ivan Sache, Presentation of the Sixteen Great Turkish Empires and their alleged flags , Flags of the World, 4 July 2004; c.f. jpeg of the 1984 stamp series . The flags were designed by Özbek in 1969. They are mostly imaginary, with the exception of the 1844 Ottoman flag, and arguably the wolf's head and the bow-and-arrow used as emblems for the Göktürk and the Seljuk states, respectively. Ekrem Buğra Ekinci, 16 TÜRK DEVLETİ Cumhurbaşkanlığı forsundaki 16 yıldız neyi ifade ediyor? , 2 February 2015. ↩

5. Central Eurasian Studies Review, Vol. 3, Central Eurasian Studies Society, 2004, p. 23 ↩

6. Keçiören . Etimesgut Belediyesi kent meydanı için hazırlanan 16 Türk Büyüğü heykelleri. Niğde’nin simgesi Türk Büyükleri heykelleri kaldırılıyor mu? Türk devlet büyükleri Mamak'ta Türk Büyükleri Anıtları Yenilendi (Nevşehir) . "Pınarbaşı Turkishness Monument" (Pınarbaşı Türklük Anıtı, opened in 2000). ↩

7. ↩

Kategoriler